Poziom przeciwciał wytwarzanych po podaniu szczepionki firmy Pfizer przeciwko COVID-19 rośnie wolniej i spada szybciej, niż po szczepionce Moderna. Ponadto starsi biorcy szczepionki Pfizer wytwarzali mniej przeciwciał niż młodsi – ale nie w przypadku Moderny, gdzie wiek nie wydawał się być czynnikiem znaczącym – informuje pismo „Frontiers in Immunology“.

Badania przeprowadzili naukowcy z University of Virginia Health. Jak ustalili, obie szczepionki wygenerowały podobne szczytowe poziomy przeciwciał zwalczających wirusa SARS-CoV-2. Wynik ten jest sprzeczny z wcześniejszym raportem tej samej grupy, który wykazał, że poziom przeciwciał był wyższy po Modernie, jednak rozbieżność prawdopodobnie można wyjaśnić szybszym spadkiem poziomu przeciwciał po szczepionce Pfizera. Dla przyszłych badań ważne będzie dokładne rozważenie ram czasowych od szczepienia podczas oceny szczytowej odpowiedzi przeciwciał – zastrzegają naukowcy.

„To nic dziwnego, że poziom przeciwciał spada po szczepieniu” – powiedział dr Behnam Keshavarz, immunolog z University of Virginia School of Medicine. – „Ale byliśmy zdumieni tym, jak szybko spadły przeciwciała po szczepionkach mRNA, zwłaszcza Pfizer/BioNTech”.

Keshavarz i współpracownicy obserwowali poziom przeciwciał po szczepieniu u 234 pracowników UVA w ciągu 10 miesięcy. Łącznie 114 osób otrzymało szczepionkę firmy Pfizer, 114 – szczepionkę Moderna, a 6 – pojedynczy zastrzyk Johnson&Johnson.

Od tygodnia do 20 dni po podaniu drugiej dawki u odbiorców szczepionek mRNA firm Pfizer i Moderna poziom przeciwciał był około 50 razy wyższy, niż u biorców J&J. Niedługo potem przeciwciała zarówno po szczepionce Pfizer, jak i Moderna, zaczęły spadać, ale spadek był szybszy w przypadku Pfizera.

Po sześciu miesiącach u osób otrzymujących szczepionkę Pfizer poziom przeciwciał był niższy, niż u osób otrzymujących Modernę i pacjentów hospitalizowanych z powodu ciężkiego COVID-19 sześć miesięcy wcześniej (uważa się, że pacjenci z ciężkim COVID wytwarzają więcej przeciwciał niż osoby, które wyzdrowiały po łagodnych przypadkach).

Jak wskazują autorzy badań, chociaż szczepionki Pfizer i Moderna są podobne, różnią się pod względem składu i ilości mRNA. Może to wyjaśniać różnice dotyczące przeciwciał, które generują. Istotnym czynnikiem może być również czas pomiędzy dawkami.

Poziom przeciwciał jest uważany za stosunkowo prymitywne narzędzie do oceny skuteczności; lekarze nie są nawet pewni, czy istnieje bezpośredni związek pomiędzy poziomem przeciwciał a ochroną przed COVID-19. Poziom przeciwciał naturalnie spada zarówno po szczepieniu, jak i po chorobie, ale poddany działaniu szczepionki układ odpornościowy pamięta, jak wytworzyć niezbędne przeciwciała, gdy ponownie zostanie skonfrontowany z wirusem. Jak wykazała praktyka, wszystkie trzy szczepionki przebadane w badaniu UVA bardzo dobrze chroniły przed ciężką chorobą, hospitalizacją i śmiercią.

Z drugiej strony zrozumienie, w jaki sposób spada poziom przeciwciał, może pomóc lekarzom i decydentom określić, kiedy potrzebne są zastrzyki przypominające i kto powinien je otrzymać. Starsi biorcy szczepionki Pfizera wytwarzali mniej przeciwciał niż młodsi biorcy w pierwszych trzech tygodniach, co potwierdziły badania przeprowadzone cztery do sześciu miesięcy później. Ale w przypadku osób korzystających z Moderny wiek nie wydawał się mieć znaczącego wpływu. Możliwe, że zastrzyki przypominające (booster) mogą być bardziej potrzebne starszym zaszczepionym Pfizerem, niż starszym biorcom Moderny (co jednak wymaga dalszych badań).

Okazało się także, że mężczyźni wytwarzają mniej przeciwciał niż kobiety, ale w przeciwieństwie do wcześniejszego raportu ostatecznie uznano to za statystycznie nieistotne.

Nadal nie jest jasne, czy wyższy poziom przeciwciał wytwarzanych pod wpływem szczepionki Moderna przekłada się na lepszą ochronę w świecie rzeczywistym. Jednak zdaniem autorów badanie może pomóc wyjaśnić różnice w wskaźnikach zakażeń COVID-19 obserwowane wśród biorców różnych szczepionek.

„Zarówno Pfizer/BioNTech, jak i Moderna okazały się bardzo skuteczne w ochronie przed ciężką chorobą, ale nasze badanie opiera się na innych, które wykazały pewne subtelne różnice w wynikach, które sprzyjają Modernie” – powiedział starszy autor dr Jeffrey Wilson. „Może to w szczególności być prawdziwe w populacjach o wyższym ryzyku, takich jak osoby starsze lub osoby z zaburzeniami układu odpornościowego”.

Redakcja / PAP / pmw / zan