Naukowcy opracowali peptoidy – małe cząsteczki, które w laboratorium unieszkodliwiają koronawirus SARS-Cov-2 oraz wirusa opryszczki pospolitej. Związki te mają szansę zwalczać także wiele innych infekcji.

Jak wyjaśniają eksperci ze Stanford University, oprócz białych krwinek i przeciwciał, układ odpornościowy do walki z wirusami i innymi patogenami używa cząstek zwanych peptydami.

To cząsteczki budową nieco przypominające białka, ale dużo od nich mniejsze. „Działające w ciele peptydy, takie jak LL-37 pomagają zwalczać wirusy, bakterie, grzyby komórki nowotworowe, a nawet pasożyty” – wyjaśnia dr Annelise Barron. W walce z chorobami mogłyby więc pomagać sztucznie tworzone peptydy, ale niestety, są one szybko niszczone przez obecne w organizmie enzymy.

Istnieje jednak rozwiązanie. W projekcie przedstawionym na konferencji American Chemical Society (ACS) badacze ze Stanford przedstawili peptoidy – cząsteczki podobne do peptydów, ale bardziej odporne. „Peptoidy można łatwo wyprodukować. Do tego, w przeciwieństwie do peptydów nie są łatwo rozkładane przez enzymy, więc można je stosować w mniejszych dawkach” – wyjaśnia dr Barron. „Można je otrzymywać niemal tak łatwo, jak chleb w maszynie do chleba” – dodaje.

Specjaliści ze Stanford, University of Louisville i innych ośrodków założyli już firmę projektującą peptoidy, które mają leczyć różne choroby wirusowe lub im zapobiegać. Opracowali przy tym cząsteczki, które w laboratoryjnych testach unieszkodliwiały SARS-CoV-2 oraz wirusa HSV-1 powodującego opryszczkę pospolitą. Cząsteczki skierowane przeciw wirusowi opryszczki zapobiegały także infekcji tym wirusem u myszy.

W kolejnym kroku badacze chcą sprawdzić działanie peptoidów przeciwko szczepom tego wirusa opornym na obecnie najlepszy z obecnie stosowanych leków – acyklowir. Przygotowują się także do rozpoczęcia testów na myszach cząsteczek zwalczających SARS-CoV-2.

„Infekcja COVID-19 obejmuje całe ciało, kiedy ktoś już mocno zachoruje, dlatego będziemy podawać te substancje dożylnie, a także szukać sposobów na dostarczanie ich do płuc” – wyjaśnia dr Barron. We współpracy z innymi ośrodkami badacze sprawdzają też możliwość zwalczania różnych infekcji – np. uszu i płuc, a także grypy, przeziębień, zapalenia wątroby B i C, infekcji grzybiczych układu oddechowego i pokarmowego. Testują też możliwość pokrywania peptoidami szkieł kontaktowych, cewników, czy sztucznych stawów kolanowych.

„W testach in vitro jedna z grup odkryła, że dwa rodzaje peptoidów najsilniej ze wszystkich znanych związków unieszkodliwiała MERS i SARS” – informuje dr Barron.

Wstępne badania nad mechanizmem działania peptoidów wskazują, że przebijają one i niszczą otoczkę wirusów, a także łączą się z ich materiałem genetycznym. Takie wielostronne działanie sprawia, że zarazkom trudniej jest się uodpornić na taki lek.

Naukowcy liczą na to, że w ciągu roku rozpoczną się testy z udziałem ludzi. Jeśli się powiodą, lek tego typu mógłby być podawany nie tylko do leczenia istniejącej już infekcji, ale także w celu jej zapobiegania, np. w warunkach, w których łatwo o zakażenie.

Redakcja / PAP / mat/ agt/